معنای یلدا

«« ماه دی یا دسامبر، ماه خرّم و ماه بهی نیز نامیده می‌شده است، چون  بـِه  و بِهی، نام زنخدای عشق( ونوس = زُهره = افرودیت) یعنی، خرّم و بیدُخت و شاده هست، که زن‌خدای عشق و زندگی (=ژی)  و شادی است. نام دیگراین زن‌خدا شاده و « ژی = جی» است. نام روز یکم وهشتم این ماه دی، هردو خرّم(هو + رام = هور + رام) می‌باشند.
دراین  روزها، ملت ایران، «جشن دموکرسی= جشن خرّم » می‌گرفته است، که جشن تابعیت حکومت ازخواست ملت، و انبازی‌ملت با حکومت باشد، که فراموش ساخته شده است.

این تنها ماهی هست که سه روز درماه، با ماه، اقتران  می‌کنند، یعنی سه بار، ماه وخورشید، هم‌آغوش هم  وجفت هم می‌شوند، وسه بار جشن عروسی ماه با روز‌ها، گرفته می‌شوند.
این سه روز، عبارتند از: روز هشتم، دی به آذر( دی= آذر)، و روز  پانزدهم  که دی به مهر( دی= مهر) باشد، وروز بیست‌وسوم که روز دی به دین ( دی= دین ) می‌باشد. این اصطلاحات به معنای آن بودند که زن‌خدا «آذر» و زن‌خدا « مهر» و زن‌خدا « دین »، وزن‌خدا « دی »،  چهار چهره یک زن‌خدا هستند.

  مردم، روز هشتم را که « دی به آذر » باشد( وارمنی‌ها درگذشته، مهرمی‌نامیده‌اند) غـم‌زدا می‌نامیدند. روز پانزدهم را که دی به مهر باشد(دی=مهر)، دین‌پژوه می‌نامیدند. و روز دی به دین(دی=دین)، جان‌فزای می‌نامیدند. و روز بیست‌وچهارم که «دین» باشد، «بت‌فریب» خوانده می‌شد، که به‌ معنای آن بود که این خدا اصل زیبائی در هر انسانی است و دل همه را با زیبائیش می‌رباید.

این دو روز، که روزبیست‌وسوم، و بیست‌وچهارم ِ ماه باشند و باهم این‌همانی دارند، زمان ِ «زایش خدای عشق و زندگی و شادی» بودند و این درست معنای یلدا (ایل + دا) هست. »»

از استاد منوچهر جمالی 

Filed under: فرهنگ ایرانی |