ارتـــای خــوشـــه (سیـــــــمرغ)

« سکولاریسم اینست که:
خردِانسان، کاربند می‌شود، یا به سخنی دیگر، « گیتی-خرد » می‌شود. خرد، به گیتی در زمان می‌اندیشد، تا آنرا برای بهتر ساختن زندگی، دگرگون و نو سازد. خردِِ کاربندِ ِانسانها که « نگهبان زندگی »، یعنی « حکومت » هست،
بنیادِ نواندیشی می‌باشد. »

منوچهرجمالی

Filed under: فرهنگ ایرانی | Leave a comment »

سکولاریسم اینست که:

سرمایه ملت ایران، « غنیمت = انفال » نیست، ونباید « خرج دوام وترویج شریعت اسلام » گردد، بلکه بایددر« تضمین نیرومندی ورفاه ملت ایران »، سرمایه گذاری شود. خمس وزکات واوقاف نیز، سرمایه ملت ایران محسوب می شوند.

منوچهر جمالی

Filed under: فرهنگ ایرانی | Leave a comment »

بسیار سرافراز و خوشحالم که امروز در بزرگداشت مصدق بزرگ به نمایندگی از جانب برگزارکنندگان این مراسم از استاد منوچهر جمالی، که به فرهنگ و فلسفه ایران خدمات شایسته ای ارائه داده اند، یاد و قدردانی کنم.

منوچهر جمالی از جمله پرکارترین و برجسته ترین پژوهشگران ایرانی است که در دهه های اخیر ١٢٠ کتاب، رساله و نوشته های گوناگون در زمینه های: فرهنگ ایرانی، فلسفه، تاریخ، زبانشناسی، تاویل و تفسیر متون شاهنامه، بندهشن، اوستا، اندیشه ها و آثار خیام، عطار، مولانا، صائب تبریزی و … به رشته تحریر کشیده است..
منوچهر جمالی متولد بهمن ١٣٠٧ در کاشان است و اکنون ٨٢ سال از عمرش میگذرد. گستردگی اندیشه، غنای کاربردی واژه ها، گشودگی مرزهای تبیین و استدلال، تجسم و تصور در شناخت گسترده و باز آفرینی فرهنگ مهری و مردمی ایران، صراحت و شفافیت های کلام، درهم آمیختگی فرزانگی و خردمندی با دلیری و بیباکی در بیان اندیشه ها از ویژگی های استاد جمالی است

منوچهر جمالی از جمله اولین منتقدانی بود که پس از انقلاب ١٣۵٧ و تجربه تلخ تاریخی قدرت گیری رژیم جمهوری اسلامی و پایه گذاری رژیم ولایت فقیه به نقد فلسفی و اجتماعی و سیاسی این رژیم پرداخت. وی به بنیان گذاران و پیروان انواع دیگر اسلام راستین هشدار داد که خود را نفریبند و بدنبال خوانش دیگری از اسلام در راستای کسب قدرت، نروند. وی در آثار خود مشروحا خاطر نشان کرد که دینی که مدعی برپایی حکومت و کسب قدرت و از آن طریق به سعادت رساندن انسانها را رسالت خود قرار داده است و برپایی هرگونه حکومت دینی چیزی جز فریب مردم و تکرار تجربه شکست خورده تاریخ نیست

استاد جمالی پایه ریزی حکومت اسلامی و قدرت فقها در ایران را نه یک حادثه غریب تاریخی، بلکه نتیجه منطقی و تاریخی رسوخ اندیشه های خلافت و امامت در بین ایرانیان نامیده و مبرمیت و ضرورت کار فلسفی و فرهنگی و نقد پیگیرانه و همه جانبه این اندیشه ها را برای بهروزی و سعادت انسان ایرانی و ایران آینده در دستور کار قرار میدهد. وی همزمان با قدرت گیری رژیم جمهوری اسلامی هشدار میدهد که دین موبدان و زرتشت و خلافت چند صد سالانه امویان و عباسیان و تشیع صفوی و سپس رژیم جمهوری اسلامی چیزی جز فریب، خشونت و نابسامانی بهمراه نخواهد آورد. از این رو وی خواهان بازگشت دین اسلام و هر دین و بینش دیگر به حوزه های خصوصی انسانها و محدود ماندن آنها در آن حوزه ها میباشد
منوچهر جمالی در کنار نقد حکومت دینی و هر حکومت ایدئولوژیک، تمام مکاتبی که خود را صاحبان انحصاری و مطلق حقیقت می شمارند را نیز به بوته نقد و انتقاد کشیده است. وی برای دست یابی به حقیقت و نوزائی انسان و اندیشه آزاد به تلاشها و آزمایشهای خودزائی و خودآفرینی پرداخته و مینویسد که پیام خداوند مهر چنین است: حقیقتی که خود بجوئی و با آن زندگی کنی، بهتر از زندگی کردن با حقیقت و معرفت منست

استاد منوچهر جمالی در تعدادی از کتاب و رساله هایش به تبیین زندگی در این گیتی کوشیده است. وی احترام به جان انسانی (قداست جان) را پایه و مایه و بنیاد فرهنگ مردمی ایران میداند و می اندیشد که این ایده و سراندیشه میتواند در پایه گذاری و پی ریزی حکومت دموکراسی به ایرانیان یاری رساند. ایرانی نه در تقلید از اندیشه های غربی و نه در تابعیت از اسلام، بلکه در کاوش، آموزش و فراگیری فرهنگ مردمی ایران و خودزائی حقیقت خویش میتواند به ساختن خود مستقل و جامعه ای آزاد و گیتی گرا و خرم نهاد و شادزی دست یازد

امید که ایرانیان و از جمله شرکت کنندگان در نشست ١٢٨مین زادروز دکتر مصدق در خواندن آثار فلسفی و فرهنگی استاد جمالی، به عنوان یکی از پژوهشگران و فیلسوفان پرکار دوره سی ساله اخیر، بکوشند و نیز با این امید که جوانان میهنمان در پایان نامه های تخصیلی آینده خود به این اندیشه ها و کتابها پرداخته، از این گنجینه غنی فلسفی و فرهنگی بهره مند شده تا در ساختن ایرانی آزاد و دموکراتیک و سکولار و آباد این آموزشها را به نحو شایسته ای بکار بندند

با آرزوی شادمانی و تندرستی برای استاد جمالی، لوح تقدیر اهدائی برگزارکنندگان به ایشان، که شامل تصویری از دکتر مصدق با زیرنویسی است، برای ایشان ارسال خواهد شد.

علی اصغر سلیمی
کلن، پنجم ژوئن ۲۰۱۰ میلادی

Filed under: فرهنگ ایرانی | Leave a comment »

«با نیش عقرب‌های رژیم، نمی‌توان خار رژیم را، از پای ملت در آورد»

(عقرب‌های رژیم= موسوی، کروبی، رفسنجانی و همه‌ی ایادی خارج از کشور‌یشان…)

« ز بی‌دردان، علاج درد خود جُستن، بدان ماند
که خار، از پا برون آرد کسی، با نیش عقرب‌ها» صائب

«اسلام رانمی‌شود لطیف ومهربان ساخت، بلکه باید با فرهنگ ِمردمی ایران، مهارکرد» استاد‌ منوچهرجمالی

Filed under: فرهنگ ایرانی | 1 Comment »

منوچهرجمالی:

با طرح اصل « قداست جان وخرد انسان» درفرهنگ ایران، می‌توان رژیم اسلامی را سرنگون ساخت

تنها راه آزادی و استقلال ایران، آنست که اسلام، درچهارچوبه « اصل قداست جان وخرد انسانی » قرار داده شود که که بنیاد فرهنگ ایرانست. شریعت اسلام درایران، فقط حق موجودیت خواهد داشت، اگر خود را در چهارچوبه « اصل قداست جان وخرد انسانی » قراردهد . «جمهوری ایرانی »، این معنا را دارد. فرهنگ ایران، رویاروی شریعت ِبی فرهنگ اسلام می‌ایستد . بدینسان، حق امر به معروف ونهی ازمنکر، وحق فتوای قتل و حق فتوای جهاد و قصاص، بکلی کنار نهاده می‌شوند، و آخوند، قدرت خود را به کلی بااین ها از دست میدهد.

این فرهنگ، همان سخنیست که رستم به بهمن زرتشتی که دست به خشونت جهاد برای ترویج دین زرتشتی زده بود گفت:

زمن هست تا هست ایران بپای .

این همان حرفیست که ایرج که ارتا یا سیمرغ باشد به زورمندان وفهرورزان آن زمان گفت:

میآزار موری که دانه کش است که « جان» دارد و جان شیرین خوش است .

این همان حرفیست که حافظ گفت:

مباش در پی آزار ( قهروتهدید ) هرچه خواهی کن — که درشریعت ما ( این شریعت همان دین مردمی ایرج هست ) غیر ازاین گناهی نیست.
قدرت آخوندها را فقط وفقط با « اصل قداست جان وخرد انسانی » میتوان مهارکرد، نه با اسلامهای راستین، که مانند قارچ ازهرطرف می‌رویند، و وجه مشترک همه‌اشان، دروغ است . «جمهوری ایرانی »، بر پایه این اصل قرار می‌گیرد و همه حقوق بشر ازاین اصل، استنتاج می‌گردد.

Filed under: فرهنگ ایرانی | Leave a comment »

«« هیچکس، حق ندارد از مذهب ودین کسی بپرسد» ؟  هیچ حکومتی، حق ندارد ازانسانی بپرسد که مذهب ودین تو چیست». هرقدرتی وهرکسیکه چنین پرسشی بکند، حق آزادی را ازانسان، سلب وغصب می‌کند، وقداست خدا را ازبین می‌برد. این تحریم ِ«حق پرسش دین ومذهب ازانسانها » ، ازکجا سرچشمه گرفته است ؟

از همان اندیشه که انسان ، « تنها یک قبله وغایت» دارد ، و «آن قبله درمیان جان هرانسانی » هست. هیچکس، حق ندارد دین دیگری را بپرسد واورا تفتیش کند ، تا اورا برپایه دانستن ِ «ایمانش »، داوری کند. آنچه را هرکسی آگاهانه می‌داند، ایمانش به این اندیشه، یا ایمان به آن آموزه وشخص هست، و آنچه را نمی‌داند و نمی‌تواند بداند، دینش هست .

«دین » درفرهنگ ایران، با « ایمان »، تفاوت فراوان دارد. درفرهنگ ایران، هیچ انسانی، دینش را نمی‌شناسد. دین هرانسانی، «کنزمخفی = گنج نهفته » یا « خدای بی نام یا گمنام » دراوهست.

انسان، فقط آگاهانه می‌داند که به چه کسی وبه چه آموزه‌ای و به چه آداب ورسومی، ایمان یا عادت دارد . ولی‌اینها درفرهنگ ایران، هیچکدام، دین انسان نیستند. مشتبه ساختن « دین » و« ایمان » باهم، ازبین بردن حق آزادی درانسان، وپایمال کردن گوهر( فطرت) انسان هست. برپایه همین فرهنگست که حافظ میگوید:

من اگر نیکم اگربد، تو برو خود را باش

هرکسی آن درود عاقبت کارکه کشت

همه کس، طالب یارند، چه هشیار وچه مست

همه جا، خانه عشق است، چه مسجد، چه کنشت»»

ادامه را در بخش « از استاد منوچهر جمالی » بخوانید.

Filed under: فرهنگ ایرانی | Leave a comment »

دوستان گرامی که دراین انجمن بیاد زاد روز بزرگمرد ایران دکترمحمد مصدق گرد آمده اید، به همه شادباش میگویم و پیروزی وبهروزی همه را خواهانم.

با مصدق، تنها یک جنبش سیاسی درایران روی نداد. اگرچه، جنبش او، به عنوان یک جنبش سیاسی، آغازشد. ولی جنبش مصدق، سراسر گستره‌های زندگی اجتماعی و فکری و اخلاقی ایران فراگرفت و سخت تکان داد و همه را تا ژرفای وجودشان برانگیخت.
اینست که مطالعه جنبش مصدق، ازدیدگاههای سیاسی واقتصادی، ازهمان بُن، گرفتار تنگی دید واشتباه می‌گردد. آنچه را مصدق درژرفای روان ایرانیان انگیخت، بیش ازاقدامات محدود تاریخی او بود.
اینست که آنچه درسیرتاریخ رویداد، برآیندهای فراسوی تاریخ را داشت ودارد وخواهد داشت. بانگ آزادیخواهی واستقلال ودلیری و استواری و سرخم نکردن او، مرا که درعنفوان جوانی بودم، سخت برانگیخت.
من ازهمان آغاز، متوجه شدم که رسیدن به آرمانهای او ، که ابعاد« فراتاریخی» داشت، نیاز به تفکرمستقل ایرانیان دارد که ازسرچشمه فرهنگ خود ایران جوشیده باشد.
ازآن پس، من، سرمایه عمرم را هزینه کردم تا کاری را که مصدق درگستره سیاست واقتصاد آغازکرده بود ، درگستره فلسفه وفرهنگ ادامه بدهم . تحصیلات من در دانشگاههای مختلف آلمان در بخشهای فلسفه وعلوم اجتماعی ودینی و سیاسی، مرا به این نکته رسانید که تفکرمستقل و آزاد ایرانیان، فقط وفقط برپایه فرهنگ اصیل ایران ممکنست.
ازافکار غرب وشرق باید انگیخته به آفرینندگی درفرهنگ خود شد. وگرنه با « کپیه کردن ازغرب »، به استقلال خود که بیش از استقلال سیاسی است، نخواهیم رسید. استقلال حقیقی ما، دراستقلال فرهنگی ماست.
من درپژوهشهایم که دهه ها ازعمرم را صرف آن کردم، متوجه شدم که فرهنگ اصیل ایران، در باززائی ایران، همان نقشی را بازی خواهد کرد، که فرهنگ یونان در غرب کرده است. ما باید درفرهنگ خود، باز زائیده بشویم.
با پیمودن راههای دراز وسرگشتگی درپیچ وخمها واشتباهات وتصحیحات فراوان، متوجه شدم که « فرهنگ اصیل ایران »، غیر از« تئولوژی زرتشتی » وغیر از « آموزه خود زرتشت » است . و آنچه ما درآثارومنابع بجای مانده داریم، روایاتی است که از دیدگاه زرتشتی ازفرهنگ اصیل انجام پذیرفته است.
برای من بسیار دردناک بود که از زرتشت انتقادکنم ولی برای شناخت حقیقت وبزرگی ایران، باید این سختدلی را داشت. انتقاد ازاو، مانند زخمگین‌کردن خودم بود. ازسوی دیگر، متوجه شدم که میان « تاریخ سیاسی ایران » و « فرهنگ مردمی ایران » ، ورطه ای بسیارژرف هست. با مطالعات د رتاریخ قدرتمداران ایران، نمیتوان فرهنگ اصیل ایران که درست متضاد با آنست، کشف کرد. با شناخت این نکات بسیار مهم، کوشیدم که در آغاز« معیارهائی » را بیابم که این متون، برای انطباق دادن به آموزه زرتشت، تحریف ومسخ شده است. همچنین آهسته آهسته اختلافات آموزه خود زرتشت را بافرهنگ ایران، یافتم. ازاین راهست که میتوان اندیشه های زرتشت را فهمید. چون اندیشه های زرتشت، رویاروی آن فرهنگ، ودرمبارزه با آن فرهنگ، به وجود آمده وعبارت بندی شده است.

با پیگیری این اندیشه ها، آهسته آهسته، دروازه بزرگی به فرهنگ باشکوه ومردمی ایران برایم بازشد که هرایرانی دربرخورد با آن، گرفتار همان شگفت و ناباوری می‌شود که خود من شده‌ام. من یقین دارم که ایران آینده، بربنیاد این فرهنگ، که فرهنگ آزادی وانسانیت وفردیت واجتماعیست، به استقلال وشکوه وبزرگی نوینی خواهد رسید.

این فرهنگ، وارونه آنچه پنداشته می‌شود، ناسیونالیست نیست، بلکه یک فرهنگ جهانیست، و منشور کورش کبیر، فقط رد‌پائی ازاین آرمانهای مردمی می‌باشد. من براین باورم که تنها با اتکاء به فرهنگ اصیل ایرانست که میتوان قدرت علمای دینی را درایران، مهارکرد، وگرنه روشنفکران، با کاربرد چند اندیشه وام کرده از غرب، باز ازنو شکست خواهند خورد، و به دموکراسی، دست نخواهند یافت . دموکراسی وحقوق بشر وسکولاریسم، نیاز به یک فرهنگ مردمی دارد که زندگی اجتماعی وسیاسی و اقتصادی وحقوقی را برتصویری ازانسان بگذارد که خردانسان را اندازه حکومت بکند.

Filed under: فرهنگ ایرانی | Leave a comment »

دوکامنت ازایران درباره مقاله عطار:

• جمالی کسی نیست که بشود از کنار سخنش به راحتی گذشت…سخن جمالی پوست می کند.
• اندیشیدن به سبک جمالی، مرد افکن است، به شعورمعنی تازه میدهد نحوه تفکرش

««

منوچهرجمالی

داد، آنست که اگر مردمان حقیقت را نیز نیابند،
درزندگی، « حق به آزادی » دارند

« فریدالدین عطار »

آیا رسیدن به حقیقت وشناخت حقیقت یا حق، شرط ، داشتن آزادی هست ؟ آیا کسانیکه حقیقت را نمی یابند ویا تخصص درشناخت حق یا حقیقت ندارند، حق به آزادی ندارند؟
آیا این داد هست که اغلب مردم ، که به حق یا به حقیقت نمی‌رسند، محروم از آزادی باشند، و تابع ومحکوم کسانی باشند که خود را « دارنده حق وحقیقت » می‌دانند؟

فرید الدین عطار، این را برضد اندیشه « داد » می‌داند.  رسیدن به حقیقت ویا به حق، شرط « آزادی انسان » نیست ، بلکه جستجوی آگاهانه یا نا آگاهانه حق وحقیقت که درگوهر جان هرانسانی بطورفطری هست، به انسان، حق به آزادی می‌دهد.

امروزه ، این اندیشه ها برای ما درمفاهیم واصطلاحاتی انتزاعی وفلسفی بیان میشود که ازغرب وام کرده شده است . ولی مفهوم « جان » درفرهنگ ایران ، که قابل ترجمه به زبانهای دیگر نیست ، چون ازاصل، اولویت برهرگونه ایمانی داشته است، استوار بر « اصل جستجوی همیشگی دربینش » هست. جان، یا « جی» اصل جفتی هست . درجان، انسان وحق یا حقیقت، جفت همند و همدیگر را می‌کشند ومی‌جویند .

حق وحقیقت ، همیشه انسان را می‌کشند ، و انسان، نا آگاهانه بسوی حق وحقیقت کشیده می‌شود ، ولو آگاهانه نیزبرضد حق وحقیقت باشد. جستجو وکشش، دو رویه « جان یا جی = زندگی » هستند. هرجانی ( جی ) بدون استثناء وتبعیض، جفت حق وانسان باهم‌ست. این جفت را هرچه هم، ازهم دور کنند، برکشش آنها به همدیگر افزوده می‌شود. اینست که عطار میگوید:

خلق عالم، آشکارا ونهان
جمله خواهانند، حق را درجهان

همین جستجوی نا آگاهانه حق وحقیقت، هرچند آگاهانه نیز نباشد، « سیردردرون ِحقیقت » است. راه ِ تهی از حق و از حقیقت، به منزل حقیقت نمی‌رسد. حقیقت، ایستگاه آخر ِ جستجو نیست، بلکه درخودِ جستجو هست، چون واژه « جُستن » یا « جُویش »، دراصل خود واژه « جوی= یوغ = جفتی » هست. حق و حقیقت، دراثر آنکه در جان انسان با انسان با هم جفت هستند، همیشه به همدیگر، ناآگاهانه کشیده می‌شوند، ولی آگاهانه همدیگر را می‌جویند. کشش در تاریکیست ولی جستجو در روشنائیست. ما نمیدانیم چه ما را می‌کشد ولی این کشش، ما را به جستجو می‌گمارد. ودرست این پیوستگی فطری جانست که به انسان آزادی می‌دهد.

عطار، این اندیشه ژرف را درقصه ای بسیار زیبا می‌گوید. قصه برای او، همان معنارا دارد که ما امروزه در « فلسفه زنده »  می‌جوئیم. قصه برای عطار، چیست ؟

قصه چیست ؟ …….. ازمشکلی ، آشفتن است
و آنچه نتوان گفت هرگز ، ….. گفتن است

ودرست این اندیشه که داد، ایجاب می‌کند که همه مردمان حق به آزادی دارند ، ولو حقیقت را نیز نیافته باشند و دارای حق وحقیقت نباشند، اندیشه‌ایست که بیانش درجامعه اسلامی، ودرهمه جوامعی که ایمان به دین وایدئولوژیی حاکمست، ایجاد اشکال می‌کند. درک یک مشکل دراجتماع، به حل مسئله نمی‌کشد. این آشفته شدن روان وخرد انسان از مشکل هست، که برای رفع آن مشکل ضروریست . با آنکه انسان ازاین مشکل ، آشفته میشود، ولی آن را نمیتواند وحق ندارد آشکار دراصطلاحات فلسفی بگوید . واین آشفتگی، جان وروان وخرد انسان را می‌پریشد ومی‌آزارد. راه چاره چیست؟  راه چاره آنست که چنین مشکلاتی را که دوزخ جان می‌باشند ، در« قصه » بگوئیم  که همه آنرا ناچیز و کم ارزش وتفریح کودکانه می‌دانند .

عطار با این قصه، مسائل بسیارشگفت انگیزی را طرح می‌کند . این « آزادی را به مردمانی که به حق وحقیقت » نرسیده اند ، که می‌دهد ؟   این آزادی را فرعون می‌دهد . ودادن این آزادی را، فرعون، اصل داد دراجتماع می‌داند.  فرعونی که درجامعه اسلامی، اصل تکبر و سرکشی وضد ایمان وضد حق و گمراه همگوهر با ابلیس شمرده می‌شود ، سرچشمه چنین دادی می‌شود . آیا موسی ومحمد وعیسی  می‌توانستند به کسانی که به  حق وحقیقت نرسیده اند، یعنی موءمن بدانها نشده‌اند ، حق به آزادی بدهند؟

دراین قصه، عطار می‌گوید که وقتی فرعون از دور صندوقی را دید که موسای کودک درآن نهفته است به چهارصد کنیزش گفت، هرکه پیش ازهمه این صندوق را بیاورد، اورا آزاد خواهم کرد :

گفت چون تابوت موسی بر شتاب
دید  فرعونش که می‌آورد ، آب
چارصد زیبا کنیزک ، همچو ماه
ایستاده بود ، پیش او به راه
گفت با آن دلبران دلنواز
هرکه آن تابوتم آرد، پیش باز
من زملک خویش، آزادش کنم
بی غمش گردانم وشادش کنم
چارصد دلبر، بیک ره تاختند
خویش را درپیش آب انداختند
گرچه رفتند آن همه ، …… یک دلنواز
شد به سبقت، پیش آن تابوت باز
برگرفت ازآب و، درپیشش نهاد
پیش فرعون جفا کیشش نهاد
لاجرم، فرعون، عزم داد کرد
چار صد مه روی را، آزاد کرد
سائلی گفتش، که ای عهدت  درست
گفته بودی: هرکه تابوت ازنخست
پیشم آرد، باز دلشادش کنم
خلعتش درپوشم، آزادش کنم
کار، چون زان یک کنیزک گشت راست
چارصد را دادن آزادی، چراست ؟
گفت اگرچه، جمله درنایافتند
نه به بوی  یافتن،  بشتافتند
جمله را چون بود امید یافتن
برهمه باید چو شمعی  تافتن
گریکی زان جمله ماندی نا امید
شب شدی برچشم او، روز سپید
لاجرم، گردن گشادم  جمله را
خط آزادی بدادم، جمله را

آنچه درقصه فرعون، ناگفته مانده، ولی درضمیرفرهنگی هرایرانی ، زنده وبدیهی بوده است ، آنست که « همان شنا کردن درآب » ، تجربه درک حقیقت وحق هست .  با جفت شدن انسان ( مردم = مر+ تخم ) با آب ، واژه « آشنا= sna» و« شناختن = sna» پیدایش یافته است .

شناکردن چهارصد دختر، نیازی به رسیدن به صندوق ندارد ، چون شناختن حق وحقیقت ، درهمان شناکردن درآبست . ازجفت شدن تخم که انسان باشد، با آب که خداهست، بینش حقیقت ، سبزوپدیدارمیشود .  انسان، در زندگی درگیتی ، درشیرابه یا جانمایه هستان وپدیده ها ، شنا میکند ومیشناسد .

جهان، درفرهنگ ایران ، دریای خداست ( دریای سمندر= شیرابه وجانمایه سراسرگیتی ) ، وانسان ، ماهی دراین دریاست . درفرهنگ ایران، ماهی بطورکلی مادینه است وازتموج آب، آبستن میشود، چون خود ماهی، « صندوق= زهدان = اصل مادینگی» است.  اینست که شناخت معرفت، درپایان شنا کردن نیست، بلکه درخود شنا کردن، درخود سیرکردن درزندگی، درخود هنجیدن آب درهنگام شنا کردن است که پیدایش می‌یابد .

انسان، درگیتی، درحقیقت، درحق، شنا می‌کند. حق و حقیقت را دریائیست که کسی ندارد و کسی نیز متخصص درحقیقت یا حق نیست. دریای حق وحقیقت، درکوزه وجود متخصصان ودارندگان حقیقت نمی‌گنجد. انسان درشناکردن، نباید به صندوقی برسد که حاوی حقیقت است ( موسی، یا انبیای دیگر، حقیقت نیستند ) ، بلکه خود انسان، بذری هست که درهنجیدن آب، درشناکردن درشسته شدن، سبزوروش میشود .

ولی  برای موءمن، حقیقت درصندوقیست که بدان میرسد ، وبدون داشتن صندوق، بی حق وبی حقیقت است، ودرشناکردن، تخمیست سوخته که آب را در وجودش نمی هنجد ونمی‌کشد و طبعا نمی‌روید وسبز وروشن هم نمی‌شود .

اهمیت این قصه، درآنست که فرعون، منشاء آزادی هست. این فرعون هست که معنای حقیقی داد را میداند چیست .  این فرعون هست که میداند چون همه، به بوی حق به جستجو می‌شتابند، همه حق به آزادی دارند .

مسلمانان، فرعون را اینهمانی با ابلیس می‌دهند ، چون صفات سرکشی وتکبرو منی کردن و درضلالت بودن و گوهر نفس بودن، همه گواه برفطرت ابلیسی فرعون هستند.  به عبارت دیگر، این ابلیس هست که « بینش از راه جستجو» را فطرت انسان می‌داند  و بدان ارج می‌نهد.

درقرآن، فطرت ابلیس، آتش است، وآتش، نمی‌تواند بخمد و سجده کند. ولی ویژگی آتش، وارونه پنداشت قرآن، تنها سرفرازی آتش نیست که به کبر و منی وسرکشی ازاطاعت تعبیر می‌شود، بلکه درفرهنگ ایران، این آتش است که درست در سرفرازی، سرچشمه روشنی ( بینش) و گرمی ( مهر و جوانمردی ) می‌شود.

این دو ویژگی آتش که پیدایش روشنی ( بینش) و گرمی ( مهر) ازآن باشد، درقرآن، بی نام ونشان می‌ماند.  ولی این پیدایش و زایش روشنی وگرمی ازتاریکی چوب یا زغال در آتش، همان مسئله « بینش درتاریکی » است که « جستجو » باشد. این روشنی وگرمی،  متلازم با سرفرازی شعله آتش است.  اینست که ابلیس یا فرعون، نماینده فطرت انسان است که جوینده است و اصل زایش روشنی از تاریکی هست. زایش ِهمیشگی این بینش و روشنی  ازآتش جان انسان، بیان « روند پیدایش همیشگی بینش حقیقت درجویندگی » است. حقیقت، رسیدن به حقیقت در پایان جستجو نیست. انسان، درجستجو، همیشه آبستن به حقیقت تازه است و زایش حقیقت تازه، پیدایش روشنی ازتاریکی زهدانست، و این متضاد با « همه دانی و پیشدانی الله و یهوه و پدر آسمانی و اهورامزدای زرتشت » است.

انسان هم درقرآن، ازخاک مرده، ساخته می‌شود . ولی فرهنگ ایران، درباره خاک، چنین نمی‌اندیشید . خاک که هاگ باشد، درفرهنگ ایران ، به معنای « تخم » هست که اصل پیدایش زندگیست، و انسان ( مردم = مر+ تخم ) ، همان تخم تاریک خدا (= مر= امر= ارتا = ابلیس ) هست، که مستقیما، زندگی و روشنی ازآن، می‌روید ( خاک، خاکینه ) و سر برمی‌افرازد و درسرفرازی، خردی می‌شود که کلید همه بندهاست. »»

Filed under: فرهنگ ایرانی | Leave a comment »